ആനന്ദഭൈരവി

കഥകളി, ശാസ്ത്രീയ സംഗീതം എന്നിവയ്ക്ക് പ്രാധാന്യം നല്‍കിയിരിക്കുന്ന ഒരു ചിത്രമാണ് ആനന്ദഭൈരവി. ജയരാജാണ് സംവിധാനം. ബി. ലെനിന്‍ നിര്‍മ്മിച്ച് മഹേഷ് സജീവ് കഥയും തിരക്കഥയുമെഴുതിയിരിക്കുന്ന ഈ ചിത്രത്തിന്റെ സംഭാഷണങ്ങള്‍ മാടമ്പിന്റേതാണ്.

വാസുദേവപ്പണിക്കര്‍ (സായി കുമാര്‍) പ്രശസ്തനായ ഒരു കഥകളി നടനാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകനാണ് അപ്പു (മാസ്റ്റര്‍ ദേവദാസ്) . ചെറുപ്പത്തിലേ അമ്മ മരിച്ചു പോയ അപ്പുവിനെ വളര്‍ത്തുന്നത് എന്റമ്മയെന്ന് അപ്പു സ്നേഹത്തോടെ വിളിക്കുന്ന വാസുവിന്റെ അമ്മയും (കെ.പി.എ.സി ലളിത) മുത്തശ്ശിമാരും ചേര്‍ന്നാണ്. ഒരു സാധാരണ വികൃതിപ്പയ്യനായിരുന്ന അപ്പുവിന്റെ ജീവിതത്തില്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ പെട്ടെന്നായിരുന്നു. ഗ്രാമത്തിലെ ഭാഗവതര്‍, പാട്ടുപഠിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ആദ്ദേഹത്തെ കളിയാക്കിയെന്ന കുറ്റത്തിന് അപ്പുവിനെ അച്ഛന്‍ പൊതിരെത്തല്ലുന്നു. കളിയാക്കിയതെന്തിനാണെന്ന ചോദ്യത്തിന് അപ്പുപറഞ്ഞ ഉത്തരങ്ങള്‍ ആരേയും അത്ഭുതപ്പെടുത്തുന്നവയായിരുന്നു. ശാസ്ത്രീയസംഗീതത്തില്‍ വളരെയറിവു നേടിയവര്‍ക്കു മാത്രം മനസിലാക്കുവാന്‍ കഴിവുള്ള രാഗഭാവത്തിലെ കുറവും, ഉച്ചാരണത്തിലെ മാറ്റം കൊണ്ടുവരുന്ന അര്‍ത്ഥഭംഗവും വിശദമായി പറയുന്നു അപ്പു. തുടര്‍ന്നുള്ള ഭാഗവതരുടെ ചോദ്യങ്ങള്‍ക്കും അപ്പു കൃത്യമായ ഉത്തരങ്ങള്‍ നല്‍കുന്നു, മാത്രമല്ല രാഗത്തിലുള്ള കീര്‍ത്തനം, ഭാവത്തോടെ ആലപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഈ വാര്‍ത്ത കാട്ടുതീപോലെ പരക്കുന്നു. മാധ്യമപ്പടതന്നെ അപ്പുവിനെത്തേടിയെത്തുന്നു. നാടൊട്ടുക്കും കച്ചേരികള്‍, പ്രശസ്തി ഇതൊക്കെ അപ്പുവിന് ചെറുപ്രായത്തില്‍ തന്നെ ലഭിക്കുന്നു. വണ്ടര്‍ കിഡ്ഡിന്റെ പ്രശസ്തി ലോകമൊട്ടുക്കുമെത്തിക്കുവാനുള്ള ശ്രമങ്ങളുടെ ഭാഗമായി, സ്ഥലം എം.എല്‍.എ-യുടെ ഉപദേശപ്രകാരം ഒരു പ്രൊമോട്ടറേയും, നമ്പ്യാര്‍ (എം. എം. രാമചന്ദ്രന്‍), നിയമിക്കുന്നു. തഞ്ചാവൂരിലുള്ള ഒരു പ്രശസ്ത സംഗീതജ്ഞന്‍ കുട്ടിയുടെ കഴിവില്‍ സംശയിച്ച്, തന്നോട് മത്സരിക്കുവാന്‍ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു. എന്നാല്‍ മത്സരശേഷം കുട്ടിയുടെ കഴിവിനെ അംഗീകരിക്കുന്നു അദ്ദേഹം. കുട്ടിയുടെ കഴിവിന് അംഗീകാരമായി, ഗിന്നസ് ബുക്കിലും പേരുവരുന്നു. എന്നാല്‍ സന്തോഷത്തിന്റെ ദിനങ്ങള്‍ അധികം നീണ്ടുനിന്നില്ല. അവിചാരിതമായി ഒരു ദിവസം തലകറങ്ങിവീണ അപ്പുവിനേയും കൊണ്ട് ആശുപത്രിയിലെത്തുന്ന വാസുവാശാനെ കാത്തിരുന്നത് ശുഭവാര്‍ത്തകളായിരുന്നില്ല.

ചലച്ചിത്രത്തിന്റെ കഥ അവിശ്വസിനീയമാണ്. യാതൊരു വിധ പരിശീലനവും നേടാതെ ഒരു കുട്ടിക്ക് കീര്‍ത്തനങ്ങളുടെ സാഹിത്യവും, അവയുടെ അര്‍ത്ഥവും, അവയൊക്കെയും വേണ്ടുംവണ്ണം ആലപിക്കുവാനുള്ള കഴിവും ജന്മനാ ലഭിച്ചു എന്നു പറഞ്ഞാലത് വിശ്വസിക്കുവാനാവുന്നതല്ല. രാഗം പാടുവാനുള്ള കഴിവ് ജന്മനാ ലഭിക്കാം, അവയുടെ പേരുകള്‍ ഒന്നു പറഞ്ഞുകൊടുത്താല്‍ പിന്നെ മാറില്ലായിരിക്കാം, കീര്‍ത്തനം കേട്ട് പഠിച്ച് പാടുവാന്‍ കഴിവുള്ളവരുമുണ്ടാവാം... എന്നിരുന്നാലും ഈ അത്ഭുതം അല്പം കടന്നു പോയി. കര്‍മ്മങ്ങള്‍ ബാക്കിവെച്ച ഒരാത്മാവിന്റെ പുനര്‍ജന്മമാണ് അപ്പുവെന്ന് ഒരു സൂചന തരുന്നുണ്ടെങ്കിലും അതും അടിസ്ഥാനമില്ലാത്തതായിപ്പോയി.

അതുപോലെ ഇതേതു കാലത്തെ കഥയാണെന്നും മനസിലാക്കുവാന്‍ കഴിയുന്നില്ല. കഥകളിയുടെ സമ്പ്രദായത്തില്‍ ലവകുശന്മാരായും, ഹനുമാനായും മറ്റും സങ്കല്പിച്ച് കുട്ടികള്‍ കളിക്കുന്നത് എവിടെ, ഏതുകാലത്ത് സംഭവിച്ചിരുന്നതാണെന്നാണ് സംവിധായകന്‍ പറയുന്നത്? ഇതു മാത്രമല്ല, അവരുടെ സംഭാഷണങ്ങള്‍ കഥകളി പദങ്ങളിലൂടെയാണ്, മുദ്രകളിലൂടെയാണ്. ഒരു പക്ഷെ, വളരെപ്പണ്ട് ഇങ്ങിനെയൊക്കെ കഥകളി പഠിച്ചിരുന്ന കുട്ടികള്‍ കളിച്ചിരിക്കാം. എന്നാല്‍ കുട്ടിയുടെ വാര്‍ത്ത വരുന്ന പത്രങ്ങളുടെ (ദി ഹിന്ദു, മാതൃഭൂമി, മനോരമ... ) ലേ-ഔട്ടും മറ്റും പുതിയ രീതിയിലുള്ളവയും (പുതുക്കിയിട്ട് രണ്ടുവര്‍ഷത്തിലേറെയായില്ല എന്നാണെന്റെ ഓര്‍മ്മ). ഇതുമാത്രമല്ല, കലയെ ലോകം മുഴുവന്‍ സ്പോണ്‍സര്‍ ചെയ്യുന്നതും, വിദേശരാജ്യങ്ങളില്‍ വേദികള്‍ സംഘടിപ്പിക്കുവാനായി മാനേജറെവെയ്ക്കുന്നതുമെല്ലാം അടുത്തകാലമുണ്ടായ പുതുമകളാണല്ലോ! അതായത് കഥയുടെ ഇടയ്ക്കിടെയുള്ള ഭാഗം ആധുനിക യുഗത്തിലും, മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങള്‍ പത്തറുപതു വര്‍ഷം പുറകിലുമാണ് നടക്കുന്നത്. വാസുദേവപ്പണിക്കരെന്ന കഥകളി കലാകാരന്റെ പാത്രസൃഷ്ടി പോലും പഴമയില്‍ നിന്നുമാണ്, ഇന്നത്തെ കഥകളി വേഷക്കാരന്റെ ചുറ്റുപാടുകളല്ല അദ്ദേഹത്തിന്റേത്.

ശാസ്ത്രീയ സംഗീതം, അതു നിറഞ്ഞുനില്‍ക്കുന്ന ഒരു സിനിമയെടുക്കണം എന്നതായിരുന്നു സംവിധായകന്റെ ലക്ഷ്യം, പിന്നതിനു പറ്റിയ ഒരു കഥ തല്ലിക്കൂട്ടി, എങ്ങിനെയൊക്കെയോ അത് സിനിമയാക്കി. ഇങ്ങിനെയാവണം ഈ സിനിമയുടെ ജനനം. വളരെ ദുര്‍ബലവും അവിശ്വസിനീയവുമായ കഥ, തിരക്കഥ; പ്രത്യേകിച്ച് കഥാപാത്രങ്ങളോട് മമത തോന്നിപ്പിക്കാത്ത രംഗങ്ങളും അവയുടെ ആവിഷ്കാരവും; ഈ കുഴപ്പങ്ങള്‍ക്കിടയിലും ആശ്വാസമായെത്തുന്നത് ഇതിലെ സംഗീതമാണ്. ശാസ്ത്രീയ സംഗീതവും, കഥകളിയും, കഥകളി പദങ്ങളൊക്കെയും ഇതില്‍ വേണ്ടുവോളമുണ്ട്. സംഗീത സംവിധാനം, പാര്‍ത്ഥസാരഥി എന്ന നവാഗതനാണെന്ന് എഴുതിക്കാണിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, കീര്‍ത്തനങ്ങളും പദങ്ങളും പരമ്പരാഗത ശൈലിയില്‍ തന്നെയാണ് ചിത്രത്തില്‍ ആലപിച്ചിരിക്കുന്നത്. എല്ലാ കീര്‍ത്തനങ്ങളും (പാടിയത്: അര്‍ജുന്‍ ബി. കൃഷ്ണ) പദങ്ങളും (പാടിയത്: കോട്ടയ്ക്കല്‍ മധു) വളരെ നന്നായിത്തന്നെ ആലപിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നത് എടുത്തു പറയേണ്ടതാണ്.

വാസുദേവപ്പണിക്കരായി സായി കുമാര്‍ നന്നായി അഭിനയിച്ചിരിക്കുന്നു. അരങ്ങില്‍ കഥകളിയാടുന്നുമുണ്ട് അദ്ദേഹം. ഒരു പക്ഷെ, വാനപ്രസ്ഥത്തിലെ മോഹന്‍ലാലിന്റെ കഥകളി അവതരണത്തേക്കാള്‍ മികച്ചുനിന്നു സായി കുമാറിന്റെ ആട്ടം. അപ്പുവായി മാസ്റ്റര്‍ ദേവദാസ് തരക്കേടില്ലാതെ അഭിനയിച്ചിരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും കീര്‍ത്തനം പാടുമ്പോളെപ്പോഴും ചിരിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കണം എന്ന് സംവിധായകന്‍ നിര്‍ബന്ധം പിടിച്ചതുപോലെ തോന്നി. പാട്ടിലെ ലയം ഭാവത്തില്‍ കൊണ്ടുവരുവാന്‍ അപ്പുവിനോ, കൊണ്ടുവരുവിക്കുവാന്‍ സംവിധായകനോ കഴിയാതെ പോയി. എന്നിരുന്നാലും ഡബ്ബിംഗ് വളരെ ഭംഗിയായി നിര്‍വ്വഹിച്ചിരിക്കുന്നു. സിനിമയിലെ മറ്റ് കഥാപാത്രങ്ങള്‍, കഥകളി ഭാഗവതരായ പൊതുവാളാശാന്‍ (ബാബു നമ്പൂതിരി), പൊതുവാളാശാന്റെ മകള്‍ ഇന്ദുവെന്ന് വിളിക്കുന്ന ഇന്ദിര (ശ്രീബാല), തുടങ്ങിയവരാണ്. വാസുവിന്റെ അടുത്ത സുഹൃത്തുകൂടിയാണ് പൊതുവാളാശാന്‍. ഇന്ദുവും വാസുവും തമ്മില്‍ ഇഷ്ടത്തിലുമാണ്. അപ്പു പഠിക്കുന്ന സ്കൂളിലെ ടീ‍ച്ചറായ ഇന്ദുവിന്, അപ്പുവിനോടുള്ളത് ഒരു മകനോടെന്നപോലെയുള്ള വാത്സല്യമാണ്. ഇടയ്ക്കിടെ വന്നുപോവുന്ന അപ്രധാനവേഷങ്ങള്‍ ഇനിയും വളരെയുണ്ട് ചിത്രത്തില്‍.

സിനിമയെന്ന നിലയില്‍ ആസ്വദിക്കുവാന്‍ ഏറെയൊന്നുമില്ല ചിത്രത്തില്‍. കഥകളി, ശാസ്ത്രീയ സംഗീതം എന്നിവ മനസിലാക്കി ആസ്വദിക്കുവാന്‍ കഴിയുന്നവര്‍ക്ക് ബോറടിയില്ലാതെ കണ്ടിരിക്കുവാന്‍ സാധിക്കും ഈ ചിത്രം. ഇവയോട് താത്പര്യമില്ലാത്തവരുടെ അവസ്ഥ വളരെ പരിതാപകരമായിരിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇരുപതാമത് മേളകര്‍ത്താരാ‍ഗമായ നാട്ടഭൈരവിയുടെ ജന്യരാഗം, സംഗീതത്തില്‍ അതാണ് ആനന്ദഭൈരവി. ‘വാല്‍‌ക്കണ്ണെഴുതിയ മകരനിലാവില്‍...’, ‘ആറാട്ടിനാനകളെഴുന്നള്ളി...’ എന്നിവയൊക്കെ ഈ രാഗത്തിലുള്ളവയാണ്. എന്നാല്‍ ഈ സിനിമയ്ക്ക് എന്തിന് ഈ പേരു നല്‍കിയെന്നത് അജ്ഞാതമായ ഒരു സംഗതിയാണ്. കര്‍ണ്ണാടിക് സംഗീതവുമായി ഈ ചിത്രത്തിന് ബന്ധമുണ്ടെന്നുള്ളതു വിസ്മരിക്കുന്നില്ല, എന്നിരുന്നാലും ഈ രാഗമെന്തുകൊണ്ടെന്നത്, ഉത്തരമില്ലാത്ത ചോദ്യമായി ചിത്രത്തിനു ശേഷവും അവശേഷിക്കുന്നു.
--
സന്ദര്‍ശിക്കാവുന്ന മറ്റിടങ്ങള്‍:
• ആനന്ദഭൈരവി - ഇന്ദുലേഖ
--